Neden Gizlilik Dostu bir Arama Motoru Seçmelisiniz?

Günümüzde birçok bilgiye arama motorları üzerinden erişiyoruz. Dolayısıyla Google ve Bing gibi birkaç büyük şirketin bu alanda suyun başını tutması iki önemli problem oluşturuyor; kişilerin profillenmesi ve sansür.

Öncelikle arama yaptığınız anahtar kelimeler, IP adresiniz, kullandığınız işletim sistemi ve konumunuz gibi birçok hassas bilgi toplanıyor, işleniyor ve başta reklam amaçlı olmak üzere hepimizin detaylı profilleri oluşturuluyor. Yani bir manada mükemmel bir fişleme makinesi. Eğer Google veya Bing arama motolarının kullanırken bir de oturumunuz açık ise, sahip oldukları tüm bilgileri birleştirdiklerinde sizi en yakın aile üyelerinden bile daha iyi tanıyacak kadar güçlü algoritmalar devreye giriyor.

İşin diğer bir yanı ise bu bilgilerin rahatlıkla polis ve diğer devlet kurumlarıyla paylaşılması. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nde (ACLU) gözetim ve siber güvenlik danışmanı Jennifer Granick olayın vahametini şu sözlerle ifade etmektedir:

“Google’ın arama geçmişi veritabanında gezinmek, polisin insanları yalnızca geçmişte bir noktada, herhangi bir nedenle ne düşünmüş olabileceklerine dayanarak tanımlamasına olanak tanır. Bu, halkın ilgi alanları, inançları, görüşleri, değerleri ve dostlukları aracılığıyla, Google’ın zaman makinesi tarafından desteklenen zihin okumaya benzer şekilde sanal bir sürüklenmedir.” 

Yine 2021 yılındaki bir başka olayda ise, Polis hırsızlık yapılan bir evin çevresindeki sinyalleri Google’dan talep ettiğinde, olayla hiç alakası olmadığı halde sadece bisikletle oradan geçen Zachary McCoy soruşturmaya dahil edildi. Kısacası suçu her ne kadar farkında olmasa da, yanlış zamanda yanlış yerde bulunması idi.

Bu nedenle, verilerinizin güvende olmasını sağlamanın tek yolu, verinizin sadece basit bir arama yapmanızı sağlayan bu araçlar tarafından takip edilmemesidir.

İkinci sorun ise önümüze hangi bilgi ve bilgi kaynaklarının çıkıp, çıkmayacağı ve sıralanacağına (hiçbirimiz 5-10 sayfadan öteye tıklamıyoruz) onlar karar veriyor. Yani modern bir sansür mekanizması ile karşı karşıyayız. Her ne kadar kişilik hakları, özel hayatın gizliliği gibi konularda haklı adımlar atılsa da, (nerdeyse) hiçbir dış denetime tabi olmayan bu şirketler çoğu zaman bu güçlerini kendi karlarını maksimize edecek şekilde kullanıyorlar.

Sansür yukarıdan aşağıya doğru iner. Çünkü, birçok alternatif arama motoru, sonuçlarının bir kısmını büyük şirketlerden özel proxy’ler aracılığıyla alırlar. Proxy işlemi sizin verilerinizi büyük şirketlere karşı korusa da, Google ve Bing bir sansür uyguladığında veya manipülasyon yaptığında, alternatif arama motorunuzun da aynı sonuçları sunacağı anlamına gelir. 

Benim içim en iyi Arama Motorunu Nasıl Seçmeliyim?

Diğer taraftan şunu da unutmamak gerekir ki sansüre maruz kalan konular genellikle sınırlıdır. Dolayısıyla gizlilik politikası herkes için çok önemli bir kriter olsa da, sansür herkes için aynı seviyede önemli olmayabilir.

Diğer bir kriter ise özellikle VPN üzerinden arama yapıldığında bağlantınızın bloklanmaması veya sık sık karşınıza captcha (robot musun) sorgularının çıkmamasıdır.

Dolayısıyla, size en uygun arama motorunu bulmak, kişisel ihtiyaçlarınıza ve tehdit modelinize bağlıdır. Şimdi arama motoru seçerken önemli olan kriterleri inceleyelim.

Zorunlu Kriterler

• Gizlilik Politikasında Kişisel Veri Toplanmadığı beyan edilmelidir.

İsteğe Bağlı Kriterler

• Açık kaynak kodlu olmalıdır.
• VPN ve TOR bağlantılarından arama motoruna erişilebilmelidir.
• Google ve Bing gibi büyük şirketlerin arama sonuçlarından (tamamen veya kısmen) bağımsız olmalıdır.

Tavsiyelerimiz

1-Brave Search

Brave Tarayıcısının geliştiricileri tarafından sunulan ve sonuçları tamamen bağımsız olan bir arama motorudur. Brave Arama Motoru, işletim sistemi ve kullanılan tarayıcı gibi bazı metrikleri anonim olarak toplar ve herhangi bir kişisel verinizi kaydetmez. 

Brave Arama Motoru özetleyici (summarizer), tartışmalar (discussions) ve koruyucu gözlükler (goggles) gibi kullanışlı ekstra özellikleri vardır.

Brave Özetleyici, Brave Search sonuç sayfalarının en üstünde, yalnızca web arama sonuçlarına dayalı olarak özlü yanıtlar sağlayan bir yapay zeka aracıdır.

Tartışmalar özelliği yaptığınız aramalarla ilgili özellikle reddit gibi forum sitelerinde verilen cevapları sunarak aramalarınızda diğer insanların bahsettikleri konuları görmenizi sağlar. Arama motoru optimizasyonu yöntemleri yüzünden, Google, Bing ve onların sonuçlarını kullanan arama motorlarında ilk sayfalarda organik cevaplar bulabilmek gittikçe imkansız hale gelmektedir.

Goggles, Brave Search’ün bir beta özelliğidir. Goggle’lar, herkesin aranabilir sonuçlarını kısıtlamak veya sonuçların sıralamasını değiştirmek için kural ve filtre setleri oluşturmasına olanak tanır. Dolayısıyla karşınıza çıkmasını istediğiniz sonuçlara arama motoru yerine siz de karar verebilirsiniz.

Brave Arama motorunun en büyük dezavantajı halihazırda Türkçe arayüzü bulunmaması. Tabi site arayüzünü İngilizce olarak kullanıp, Türkçe arama yapabilir ve Türkçe sonuçlara erişebilirsiniz. 

Brave Arama’yı varsayılan arama motorunuz yapmak için tarayıcınız ayarlar > Arama bölümüne giderek değiştirebilirsiniz. Eğer seçenekler arasında göremiyorsanız, bu adreste belirtilen adımları izleyebilirsiniz.

2-Duckduckgo

DuckDuckGo, köklü bir arama motoru seçeneğidir. DuckDuckGo, Tor Browser için varsayılan arama motorudur ve Apple’ın Safari tarayıcısında mevcut seçenekler arasında tek gizlilik dostu olan seçenektir.

Son birkaç yılda DuckDuckGo, arama motorunun yanı sıra masaüstü ve mobil tarayıcılar da geliştirmiştir. Ayrıca ücretsiz olarak sunulan e-posta koruması, uygulama takipçi engelleyici gibi hizmetler de sunmaktadır. Web sitesi ve uygulamaları Türkçe arayüzüne sahiptir. Ancak uygulamaların kapalı kaynak kodlu olması ve diğer daha köklü tarayıcılar olan Brave ve Firefox gibi seçeneklerle karşılaştırıldığında nispeten yeni olması sebebiyle DuckDuckGo’yu tercih etmeninizi öneriyoruz.

DuckDuckGo, Amerika Birleşik Devletleri’nde barındırılmaktadır. Gizlilik politikası, arama sorgularınızı ürünlerini geliştirmek amacıyla kaydettiklerini, ancak IP adresinizi veya diğer verilerinizi kaydetmediklerini belirtmektedir.

Duckduckgo’yu varsayılan arama motorunuz yapmak için tarayıcınız ayarlar > Arama bölümüne giderek değiştirebilirsiniz. Eğer seçenekler arasında göremiyorsanız, bu adreste belirtilen adımları izleyebilirsiniz.

3-Startpage

Startpage, Google arama sonuçlarını kişisel verilerinizi toplamadan sunmasıyla bilinen bir arama motorudur. Belirli dillerde veya aranılan konulara göre Google daha ilgili sonuçlar gösterebilmektedir. Eğer kendinizi Google alternatifi arama motorlarını kullanmaya hazır hissetmiyorsanız, aynı sonuçları gizlilik dostu bir yöntem ile sunan Startpage tam size göre.

Startpage, VPN ve TOR üzerinden erişimleri zaman zaman kısıtlamaktadır. Eğer VPN veya TOR kullanıyorsanız sık sık captcha girmek zorunda kalabilirsiniz. Startpage Hollanda merkezlidir. Gizlilik politikalarına göre, işletim sistemi, tarayıcı türü ve dil gibi ayrıntıları kaydederler, ancak IP adresinizi, arama sorgularınızı veya diğer kişisel tanımlayıcı bilgileri kaydetmezler.

Startpage’i bilgisayarınızda varsayılan arama motoru yapmak için aşağıdaki linklere tıklayın.

Masaüstü                                                      iOS                                     ​​​​​​​    ​​​​​​​    ​​​​​​​    ​​​​​​​    ​​​​​​​Android

4-SearxNG

SearXNG, açık kaynak kodlu bir meta arama motorudur. Yaptığınız konfigürasyona göre diğer arama motorlarının sonuçlarını toplayarak size sunar. SearXNG yaptığınız aramalarla ilgili herhangi bir kişisel veri toplamamaktadır.

Eğer yeterli teknik bilgiye sahipseniz, kendi SearXNG instance’ınızı host edebilirsiniz. Topluluk tarafından yönetilen instance’lar için https://searx.space/ adresini ziyaret edin.